Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten önemli açıklamalar: Hedef düşük, kalıcı ve tek hane enflasyon

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, CNN Türk’te Gece Görüşü programında gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in açıklamaları şöyle:

Brezilya’ya G20 toplantıları için gittik. Maliye Bakanları ve Merkez Başkanları toplantısını Sao Paulo’da yaptık. Gündemler farklı. Yatırımcılarla bir araya gelmedik. Daha çok küresel ekonomik görünüm tartışıldı. Küresel eşitsizlikler konusu önemli gündem maddesiydi. Jeopolitik konularda görüş birliği olmadığı için sonuç bildirgesi çıkmadı. Batılılar Rusya’yı kınamak istedi, bazı ülkeler biz dahil oradaki durum kınanacaksa İsrail’in de kınanması gerektiğini gündeme getirdik. Dünyada ilk defa bu sene nüfusun yarısını kapsayan GSYH olarak daha fazlasını kapsayan 70 tane seçim var. Küresel büyümenin zayıf seyrettiği, eşitsizliklerin arttığı bir ortamda seçime gidiliyor. Risk aşırı sağ veya aşırı solun popülistlerin korumacı eğilimlerin güçlenme eğilimi yüksek. Geçen sene ikinci yarısında itibaren Türkiye’ye güçlü sermaye girişi oldu. Yılın ikinci yarısında net 11.4 milyar dolarlık giriş oldu. Geçen sene 8.8 milyar dolar uluslararası kuruluşlardan istihdam ve finansman için kaynak bulduk. Bankalarımız yılın ilk 5 ayında uluslararası kuruluşlara başvurduğunda 96 dolar bulabiliyorlarmış. Şu anda 138 dolar bulabiliyorlar.

Depremle ilgili altyapı harcamaları devam ediyor. Deprem nedeniyle bazı şehirlerde kiralar arttı. Deprem etkisi. Geçen sene yazın kurda düzeltmeye izin verdik. Vergi artışlarına gittik. Bunların tamamı bu yılın temmuz-ağustos-eylül ayında sistemden çıkacak. Yazın enflasyon 20-25 puan düşer. Para politikası gecikmeli çalışıyor. Siz bugün adım atıyorsunuz gelişmiş ülkelerde dahil 12-18 ay gibi bir aktarım süreci var. Enflasyonda beklentilerde iyileşme var. Amacımız ikinci yarıda ortaya koyacağımız güçlü performansla beklentilerin hedefe yakınsaması şeklinde. Net ihracatın etkisi geçen sene ikinci çeyrekte eksi 6 puandan fazla. Bu üçüncü dördüncü çeyrekte azaldı. Yılın ikinci üçüncü çeyreğinde aşırı talep ortadan kalkmış olacak. Biz ilk günden beri enflasyon 2024’ün Haziranına kadar yüksek kalacak ve yükselecek dedik. Bu bir geçiş dönemidir. Esas yıllık bazlı enflasyon hazirandan sonra düşmeye başlayacak dedik. Bu bir modele dayalı. Makro varsayımlar modelle tutarlı. Ocak şubatta beklenenden bir nebze yüksek rakamlar var. O da programı çok ötelemez. Her zaman ilave tedbir alma imkanı var. Seçim arefesinde maalesef bazı çevrelerin seçim sonrasına ilişkin belirsizlik yaratma çabası var. Spekülasyonlar öyle bir hal aldı ki, çok abartılı güvensizlik yaratmaya yönelik. Seçim sonrasına yönelik OVP’de öngörmediğimiz bir hamle yapmayacağız. Dün Batman’daydık. Çok yoğun bir gündü.

Bunlar siyasi söylemler. Seçim arefesinde bir güvensizlik yaratmaya yönelik kasıtlı üretilen spekülasyonlar. Hazirandan itibaren yeni nesil pos makinesi uygulamaya konulacak. Kayıtdışı işletmelere ilişkin algoritmaları geliştireceğiz. Diyelim ki, Bir şehrin çok işlek bir restoranında o gün kesilen fişler su veya ekmek fişi yüzde 1 KDV. O algoritma bize haber verecek. İkincisi bütün kira sözleşmelerini E-Devlet üzerinden yaptırmak. Bunlar örnek. Bunun gibi çok örnek var. 4.5 milyon potansiyel kiralık konut işyeri olduğuna dair veri tabanımız var. Son 2 ayda 420 binden fazla kapı çaldık. Elimizdeki bilgilerle fiili durumu karşılaştırdık. Bizim amacımız gönüllü uyumu artırmak. Kira beyannamelerinin verilmesini sağlamak bizim açımızdan önemli. Elimizde çok önemli somut belgeler var. Amacımız gönüllü uyumu artırarak vatandaşın beyanname vermesini sağlamaktır. Mevduat faizleri bugün beklenen enflasyona göre reel bir getiri sunuyor. Bugünkü enflasyon yüzde 67. Ama son 12 ayın enflasyonu. Mart 2024 ile Mart 2025 arasındaki enflasyon piyasa öngörüsüne göre yüzde 40’ın altında. Yüzde 40’ın altındaysa mevduat faizleri bunun üstündeyse bu TL’yi destekler. TL’ye ciddi geçiş var. KKM’ye geçiş aralıksız düşüyor. Sosyal medyaya bakacak zamanım olmuyor. Mesaj vereceksem kullanıyorum. Onun bunun ne yazdığına bakmıyorum. Şuanda belli çevreler seçim sonrasına ilişkin belirsizlik yaratmaya yönelik çaba içerisindeler. Ama Türkiye’nin şuan çok güçlü bir programı var ve program çalışıyor. Türkiye’de büyük ihtimalle önümüzdeki aylarda ciddi kredi not artışları olacak. Reyting kuruluşlarının tamamı görünümünü iyileştirdi. Pozitife çevirdiler. ‘Bu önümüzdeki aylarda not artıracağım’ demektir.

Aylık enflasyonda geçen eylülden itibaren ciddi yavaşlamaya girdik. Temmuz ağustosta çok yüksekti. Ocak şubat enflasyonun yüksek seyrettiği aylardır. Mart ayında düşecek. Yıllık bazda enflasyon Ağustosta düşecek. Aylık bazda ise ondan çok önce olacak. Rahatlama bazı alanlarda başladı. Konut fiyatları eskisi gibi hızla artmıyor. Otomobil fiyatları eskisi kadar hızla artmıyor. Önümüzdeki dönemde sepetin tamamına yayılacak. Hizmetler sektöründe fiyatlar daha yapışkandır. Bu biraz daha zaman istiyor. 56 ülkede enflasyonsit şoka bakmışlar. Bunun enflasyonit şok öncesine dönmesi 3-4 yıl almış. Biz bu programa daha yeni başladık. Programı uygularken Cumhurbaşkanımızın desteğini tam hissediyoruz. Kendisi de yaptığı açıklamada ‘Bu zaman işidir’ dedi. Biz bu enflasyonu indireceğiz. Biz bu sorunları görüyoruz. Biz bu sorunları çözme iradesini ortaya koyduk. Kredibilitesi olan bir program var. Bu programa güven olmasa gelip insanlar paralarını buraya koyar mı? Rezervlerle ilgili spekülasyonlar var. Bizim rezervlerde bir miktar gerileme var. Turizm gelirlerinin düşük olduğu bir dönemdeyiz. Borç ödemeleri var. KKM dönüşleri var. Seçim döneminde spekülasyonlarla beraber vatandaşların da bir talebi var. Kur korumalı dolar bazında 140 milyar dolar civarından 80 milyar dolar altına inmiştir. Rezerv artışını da onunla birlikte düşünürseniz aslında program düşündüğümüzden çok daha güçlü çalışmış. Türkiye’nin finasmana erişiminde sorun yok.

BAE ile geçen yaz çok kapsamlı bir yatırım anlaşması vardık. Bu anlaşma imzalandı. BAE Türkiye’nin yeşil dönüşümüne ciddi bir yatırım yapacak. 27 milyar dolarlık yatırım yapmak istiyor. Bu Türkiye’nin cari açığını azaltacak. O süreç Enerji Bakanlığımızla ilgili taraflar arasında devam eden bir süreç. İhtiyaç olabilir diye deprem bölgesinde 8,5 milyar dolarlık kaynak öngörmüştük. Geçen sene bütçemiz öngördüğümüzden daha iyi gitti. Ortalama kuru baz alırsak, 10 milyar dolar ilave gelir oldu. Dışardan kaynak alma ihtiyacını azalttı. O kalem duruyor. İhtiyaç olursa yine alabiliriz. İlk defa Türk bankası sermaye benzeri 10 yıl vadeli tahvil çıkardı. Başka büyük bir bankamız yine sermaye benzeri kaynak buldu ve talep inanılmaz boyutlardaydı. Örneğin 500 milyon dolar kaynak için piyasaya çıkıyorsunuz gelen talep 3,5 milyar doların üzerinde. Bizim şuanda uluslararası piyasalarında kaynağa erişimimizde sorunumuz yok. Eylül ayında programı açıkladık ve Dünya Bankası ‘Türkiye’ye 35 milyar dolar kaynak sağlayacağız’ dedi. Gri listeden çıkışımız eli kulağında. Gri listeye alındıktan sonra prosedürler çok net. Sizden eylem planı istiyorlar. Ve bunları yapıp yapmadığınıza dair raporlar oluyor. Düzenleme derken bunlardan biri de kripto. Bunla ilgili bir düzenlemeyi Meclisimize verdik. Önümüzdeki dönemde geçirilir. Asıl konu uygulamada etkinlik. Kara para aklama ve terörizmin finansmanı konusunda Adalet ve İçişleri Bakanlarımızla çok yakın çalıştık. Kendilerine dedik ki ‘düzenlemelerimiz tamam uygulamada etkinlik için bir takım adımlar atmamız lazım.’ Çok güçlü destekler aldık. Türkiye üzerine düşüne yaptı. Heyet Mayıs ayında denetime gelecek. Yerinde denetim yapacak. Türkiye gri listeden Haziran’da çıkmış olacak.